شب فرهنگی گنابادی ها یا شوو چله یا شب یلدا

شب فرهنگی گنابادی ها یا شوو چله  یا شب یلدا در فضای باز و سالن مصلی نژاد مشهد برگزار شد. کفبیخ و آش جوش پره جزو برنامه های واجب جشن های گنابادی است .

این دومین سال است که شب یلدا با سبک فرهنگ و سنت گنابادی ها در مشهد اجرا می شود جشن اولی پارسال ۱۳۹۵ برگزار شد و قرار است هر سال شب یلدا . شو چله جشن برگزار شود. گناباد به جغرافیای جنوب خراسان و منطقه قهستان تعلق دارد و جغرافیای خاص فرهنگی، تاریخی  در تمدن ایران قبل و بعد از اسلام است.

گزارش ارسالی یک خبرنگار تهرانی حاضر در “شُوو چلّه ” گنابادیها 

برای مأموریتی عازم مشهد بودم، دوست عزیز گنابادی ایی گفت فرصت کردی جشن شب چلّه همشهریان ما برو. توی دلم داشتم می گفتم ای بابا توی شهری که نمیذارین هیچ کنسرت و شادی باشه، مراسمتون میخواد چی باشه…انگار فکر منو خونده باشه گفت: همانطور که اگه مشهد رفتی و پیش آقا نرفتی مشهدت قبول نیست، مراسم ما هم اگر نرفتی مشهدت قبول نیست!

   

کارم مشهد تا عصر تمام شد ،آماده حرکت به سمت فرودگاه می شدم که موبایلم زنگ خورد؛ دوست بزرگوار گنابادی مجدددعوتم کرد حسّ فضولی خبرنگاریم هم کمک کرد تا با اکراه قبول کنم، گفتم چند دقیقه میرم، تشکری می کنم و زود میرم ازونجا فرودگاه…اما وقتی رسیدم فرهنگسرا و سراغ دوستم را گرفتم، ظاهراً بر اثر فشار کاری ،کارش به درمانگاه کشیده بود! با بی میلی سرگرم دیدن نمایشگاه محصولات سنتی و محلی شدم، اما نیم ساعتی سرگرمم کرد، انصافاً جذاب و قابل توجه بود، با صدای ساز و دهل داخل سالن شدم.

خلاصه سرتان را درد نیاورم آنقدر برنامه های مفرح و متنوع اجرا کردند که از برگشت به تهران فراموشم شده بود. برنامه هایی همچون: شعر محلی، موسیقی، آئینهای مقامی (ساز و دهلی)، شاهنامه خوانی، اوسونه (افسانه گویی) پای کرسی، کف زنی (نوعی بستنی خوشمزه و گیاهی زمستانی که فی المجلس آماده کردند) و…

انقدر جشنشان خوب و فاخر بود که همه مسئولین مشهد و استان را به انجا کشانیده بود؛ مسئولین گناباد و نماینده مجلسشان از تهران.

شهردار مشهد اشعار محلی گنابادی را با لهجه گنابادی خواند، سرکنسول ترکیه چه لذتی می برد و پذیرایی هم با کشمش و نخود و زنجفیلی و دمنوش های گیاهی براه بود؛ آخر سر هم آشی فوق العاده خوشمزه بنام آش لخشک سرو شد که هنوز مزه اش زیر زبانم است!

فکر کنم من آخرین نفری بودم که سالن را ترک کردم! چه شب به یادماندنی و چه جشن باشکوهی، چه مردمان با فرهنگ و مهمان نوازی، چه هنرمندان توانمندی، عوامل اجرایی و برنامه اجرایی منضبط و منظم، مجری روی صحنه ی بلندقامت! و مسلّط، همه چیز در حد عالی، چقدر استقبال نسل جوان دیدنی بود…
تهران فوراً با دوست گنابادی تماس گرفتم و ضمن تشکر گفتم من از امروز نه تنها در سطح وزارتخانه و همکاران که در سطح کشور یک مبلغ و مروج گناباد شما هستم! لذا وظیفه دانستم این گزارش را تهیه و منتشر کنم.

از برگزارکنندگان این جشن هم مجدداً و مقابل میهمان نوازی گنابادی های شریف و فرهنگ و تمدنتان تعظیم می کنم؛ شما بی نظیرید؛ جشن شوو چله تان هم بی نظیر بود؛ نه در خراسان که در کل کشور

با احترام . م .ع

چله مشهدی‌ها امسال پُرشورتر بود؛

از شب گناباد تا جشن دِیگان

یلدای امسال در گوشه‌گوشه شهر، رنگ‌و‌بویی متفاوت‌تر به خود گرفته بود و به همین واسطه طی چند روز گذشته شاهد حضور پرشورتر تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد در برپایی این رسم باستانی درمقایسه‌ با سال های قبل بودیم.

بنامین یوسف زاده- شهرآراآنلاین، در کنار مراسم مختلفی که تشکل‌های مرتبط برای بزرگداشت شب چله در مشهد تدارک دیده بودند، جشن دیگان و شب گناباد از جلوه‌ای ویژه‌تر درمقایسه‌با سایر برنامه‌های این شب به‌یاد‌ماندنی برخوردار بود.
شب گناباد مقار ن با شب یلدا در فرهنگ‌سرای مصلی‌نژاد مشهد برگزار شد.در این ویژه‌برنامه که به همت «تشکل سرای گناباد» برگزار شده بود، حمید بنایی، نماینده گناباد و بجستان، با تأکید بر لزوم هم‌افزایی میان مردم شهرستان های استان گفت: گناباد، بیش از هزار و صد  قنات دارد که ۵٠ درصد آن‌ها خشک شده است و متأسفانه هنوز نتوانسته‌ایم تخصیص‌های لازم را برای این بخش بگیریم.
وی با اشاره به رسوم مردم این شهرستان در برگزاری مراسم یلدا اظهارکرد: مردم گناباد در شب یلدا با حضور در منزل بزرگ خاندان، پهن کردن سفره، خواندن اشعار حافظ و انجام مراسم کف‌بیخ  این شب را گرامی می‌دارند.
بنایی افزود:خواندن اشعار حافظ در پایان این شب در جمع اعضای خانواده از دیگر مراسم‌های این شب در گناباد است.
وی با اشاره به مراسم کف‌زنی در شب یلدا در گناباد گفت: کفبیخ از ریشه گیاه چوبک – به اصطلاح گنابادی بیخ- حاصل می‌شود.
همچنین شهردار مشهد نیز که به دعوت مردم گناباد در این مراسم حضور پیدا کرده بود، با شعری گنابادی از میزبانان خود قدردانی کرد.اجرای مراسم آیینی، شعرخوانی و برپایی نمایشگاه محصولات شهرستان گناباد در زمره برنامه‌های این شب قرار داشت. نمایشگاهی از صنایع دستی گناباد نیز در حاشیه این مراسم برگزار شد. پخت آش محلی گناباد و عرضه دیگر محصولات غذایی این شهرستان از برنامه‌های جانبی مراسم بود.
جشن دیگان
همچنین در مراسم جداگانه‌ای با‌عنوان «جشن دیگان» که به همت پژوهش‌سرای فرهنگ، هنر و ادب پارسی ثابت فردوسی و با حضور تعدادی از اعضای شورای اسلامی شهر مشهد برگزار شد، امیر شهلا،رئیس شورای اسلامی استان خراسان رضوی گفت: تقویم ایرانی، سراسر برخوردار از روزهای مختلفی همچون جشن‌های سده، فندق، چله‌تموز، خرم‌روز، نوروز بزرگ، مهرگان، تیرگان و دیگان است که نشان‌دهنده توجه پیشینیان ما به همدلی و با‌هم‌بودن خانواده‌هاست. دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد دانشگاه و فردوسی‌نیز در این مراسم با تقدیر از برگزارکنندگان این مراسم آیینی گفت: زندگی گذشته، سرشار از مهر و مهربانی و نزدیکی افراد خانواده به هم بوده و وظیفه ما نیز انتقال این مفاهیم به آیندگان است.

http://shahrara.com/news/1396/10/2/pdf/3.pdf

گزارشی تصویری از جشن فرهنگی سال ۱۳۹۵  گنابادی ها  در مشهد

********************

مشهد؛

برگزاری اولین شب فرهنگی گناباد ۱۳۹۵ 

 

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازمشهد، احمد لطفی افزود: هدف از برگزاری شب فرهنگی گناباد ارتباط بین گنابادی های مقیم و غیر مقیم و تدوین بانک اطلاعاتی گنابادی های غیر مقیم است.
وی گفت: معرفی قابلیت های فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به همشهریان مقیم مشهد  بویژه نسل های دو و سه ، معرفی  محصولات  محلی در سال اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل با توجه به خودکفایی گنابادی ها، توسعه محصولات محلی با مصرف محصولات بومی و رونق کسب و کار محلی از دیگر اهداف برگزاری شب فرهنگی گناباد است.
عضو خانه گناباد تصریح کرد: به دنبال این هستیم تا فرهنگ غذای سنتی را در بین نسل های جوان گنابادی تبیین کنیم.
لطفی افزود: در ماه محرم نیز خانه گناباد همایش بزرگ گنابادی های سراسر کشور را در گناباد برگزار کرد و در این راستا شب فرهنگی گناباد ویژه خانواده های گنابادی مقیم مشهد برگزار می شود .
وی گفت: آیین های مقامی، شاهنامه خوانی، کف زنی، مسابقه، شعر خوانی، غرفه محصولات و صنایع دستی، حافظ خوانی همراه با پذیرایی شب یلدا از جمله برنامه های شب فرهنگی گناباد است.
گفتنی است شب فرهنگی گناباد پنجشنبه ۹دی ماه ۹۶  ساعت ۱۷:۳۰ الی ۲۱:۳۰ در بنیاد فرهنگی آریو مصلی نژاد بلوار وکیل آباد، بلوار هنرستان بین هنرستان ۱ و ۳  با برنامه های متنوع و شاد سنتی برگزار شد.

****

اولین  شب فرهنگی گناباد با حضور بیش از ۵ هزار گنابادی مقیم مشهد شب گذشته ۹ دی ماه ۹۶ در محل فرهنگسرای آریو مصلی نژاد برگزار شد.

مهندس بنایی نماینده گناباد در مجلس شورای اسلامی در همایش بزرگ شب فرهنگی گناباد که با حضور بیش از  دو هزار نفر از گنابادی های مقیم مشهد در محل فرهنگسرای مصلی نژاد این شهر برگزار شد،برخی اقدامات خود برای پیگیری کارها را شرح داد.

فرماندار گناباد در این مراسم با بیان اینکه این روزها هوای گناباد خوب نیست و حدود دو دهه است که بارندگی در گناباد کاهش یافته، گفت: این مسئله مشکلات زیادی را برای مردم منطقه ایجاد کرده و همچنین خشکسالی های پی در پی یکی از عوامل مهاجرت مردم به سایر شهرها است.
محمدعلی نبی‌پورفرماندار گفت:  شهرستان گناباد با قدمتی که در طول تاریخ داشته، از نظر جایگاه و تقسیمات کشوری یکی از مهمترین شهرستان‌های خراسان رضوی به شمار می‌آید.
وی ادامه داد: از ۷۰ سال پیش که گناباد یکی از هفت شهرستان خراسان بزرگ تعریف می‎شده، تا به امروز، هشت شهرستان از گناباد منتفع شده و در حال حاضر نیز این شهرستان با دو بخش مرکزی و کاخک باز هم آن شور و نشاط خود را حفظ نموده است.
فرماندار گناباد با اشاره به اینکه این شهرستان دارای زیرساخت های زیادی است که می‌توان آن را محور توسعه قلمداد کرد، تصریح کرد: مهمترین زیرساختی که بسیار ارزشمند نیز بوده، وفاق و اتفاق نظری است که برای حرکت در مسیر توسعه شهرستان بوجود آمده و خانه گناباد نیز زیرساخت فکری این حرکت خواهد بود.
بحث گردشگری در گناباد در حال رونق گرفتن است و با توجه به پتانسیلی که در این شهرستان به‌چشم می‌خورد، قطعا در توسعه جایگاه رفیعی خواهد داشت،  همچنین در حوزه‌های صنعت، معادن و حتی در کشاورزی با توجه به خشکسالی های پی‌درپی، ایده‌های جدید بسیار حائز اهمیت خواهدبود.

به گزارش گناپا مسئول روابط عمومی خانه گناباد در گفتگو با خبرنگار ما گفت: این مراسم با هدف تجمع، آشنایی و همدلی بیشتر گنابادیهای ساکن مشهد برگزار شد.

امیر مهران پور افزود: با توجه به حضور پور شور گنابادیها مقیم مشهد در مراسم شب فرهنگی گناباد می توان گفت خوشبختانه استقبال بسیار خوبی از این مراسم صورت گرفت.

وی ادامه داد: برپایی بیش از ۲۰ غرفه محصولات گناباد، رقص چکه، شعر خوانی استاد اسفندیار فیاضی،موسیقی سنتی، مسابقه کف زنی زیبدی ها ، حافظ خوانی،شاهنامه خوانی، نمایش تقسیم آب، افسانه گویی،سخنرانی مسئولین( ابوالقاسم شفیعی عضو خانه گناباد، حمید بنایی نماینده ، محمد علی نبی پور فرماندار گناباد ، معرفی خانه گناباد دکتر پوریوسف مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی و..) از جمله از برنامه های برگزار شده در مراسم شب فرهنگی گناباد بود. بعضی برنامه ها بدلیل کمبود وقت برگزار نشد

وی تاکید کرد: از اهداف بلند مدت خانه گناباد شناسایی و ایجاد وحدت و همدلی ۱۶۰ هزار نفری گنابادیهای ساکن مشهد است که امید است با ادامه برنامه های فرهنگی به این مهم برسیم.

مهران پور در پایان گفت: معرفی و نشان دادن فرهنگ گنابادی به نسل دوم و سوم از دیگر اهداف برگزاری شب فرهنگی گناباد بود.

در مراسم شب فرهنگی گناباد چه گذشت

– سرود ویژه گناباد، با عنوان پیر تاریخی که در شهر نامت آشنا است مهد بهلول گناباد پخش شد.

– مجری بارها از ایستادن حاضرین عذر خواهی کرد.

– کلیپی از قنات قصبه گناباد پخش شد، در این کلیپ کارکردن کارگران در محل قنات و شفافیت آب قنات را نشان میداد.

– اسفندیار فیاضی شاعرگنابادی با اشعار طنزش حال و هوای سالن را تغییر داد.

– گروه تسنیف هنر نمایی کردند، وی با تشویق حاضران صحنه را ترک کرد.

– استاد دلشاد، تفعلی از حافظ داشت:صلوات برای حافظ،منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن، منم که دیده نیا آلودم به بد دیدن درابتدای این تفعل حافظ بود.

– همچنین در حیاط مدرسه برخی از گنابادی ها مقیم و غیر مقیم مشهد با عرضه محصولات فرهنگی، گردشگری، بومی محلی وصنایع دستی گناباد غرفه برپا کرده بودند و اقدام به فروش این محصولات می کردند.

– زعفران و زرشک، داروهای گیاهی، مجله ی فرهنگی گناپا، در این غرفه ها عرضه شده بود.

– رقص چکه در محیط باز برای گنابادی هایی که سالهاست از شهر خود دور بودند بسیار دلنشین و جذاب بود و هر یک سعی می کرد با تلفن همراه خود از لا به لای جمعیت این صحنه های بیاد ماندنی را ثبت کند.

– در سالن همایش فرهنگسرای مصلی نژاد جایی برای نشستن نبود و حتی برخی روی زمین نشسته بودند.

گزارش تصویری شب فرهنگی گناباد

http://gonapa.ir

به گزارش ایلنا، شب فرهنگی گناباد با حضور بیش از ۳ هزار نفر گنابادی مقیم مشهد در سالن همایش‌های آریو مصلی نژاد برگزار شد.

احمد دوستدار از اعضای برگزار کننده این همایش و عضو تشکل گنابادی های غیر مقیم در خصوص این همایش گفت: این برنامه با مراسم شاهنامه خوانی، پخت آش، درست کردن غذای سنتی کف(کف زنی)، اجرای زنده موسیقی سنتی و اوسونه گویی همراه بود.

وی گفت: در کنار برگزاری این همایش نمایشگاه صنایع دستی و سوغات محلی شهرستان گناباد نیز در این محل برگزار شد .

عضو هیات مدیره خانه معدن استان خراسان رضوی، ابراز امیدواری کرد که این همایش سر آغازی برای اتحاد گنابادی های غیر مقیم برای آبادانی و اعتلای شهرستان باشد.

احمد لطفی عضو دیگر تشکل گنابادی های غیر مقیم نیز  از حضور دکتر نبی پور مقام عالی دولت در شهرستان(فرماندار گناباد)، دکتر بنایی نماینده شهرستان در مجلس شورای اسلامی، دکتر پوریوسف مدیرکل بهزیستی استان خراسان رضوی، مدیران اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ، سایر مدیران استان و شهرستان و کلیه عزیزانی که بی ریا در برپایی این همایش ما را یاری کردند تقدیر و تشکر کرد.

وی همچنین از عدم حضور مسئولین فرهنگی شهرستان در این همایش نیز گلایه کرد و گفت مدیران فرهنگی شهرستان باید در اعتلای فرهنگ گناباد تلاش بیشتر بکنند.

در پایان مراسم اوسونه (افسانه) های قدیمی و اسطوره ای در پای کرسی ارایه شد و دکتر عجم نیز گفت گناباد یعنی خراسان واقعی یعنی اصالت و هویت یعنی شهر افسانه ها و اسطوره های کهن؛ سه رویداد بزرگ تاریخ ایران قبل از اسلام در این شهر اتفاق افتاده شکست نهایی تورانیان از سپاه ایران در جنگ ۱۲ رخ – اخرین نبرد یزدگرد سوم و استقرار بهرام  چوبین برای جنگ با شابشاه معروف ترین این رویدادهای تاریخی است. وی گفت جنگ دوازده رخ در شاهنامه در  ۲۵۱۸ بیت شعر وصف شده و سراسر پند و اندرز و سیاست و دیپلماسی است. در پایان جوایز گروه کف زنی دوازده رخ زیبد  توسط علی شکیبا رئیس آموزش و پرورش ناحیه ۶ به آنها اعطا گردید .

یکی از معروفهای گناباد آش جوش پره است و در مراسم شب چله ای گنابادی ها هر سال اش جوش پره و کفبیخ  برنامه حتمی است.  جوشپره غذای سنتی جنوب خراسان به خصوص گناباد است که در ایام شادی پخت می‌شود، جوشپره به معنی جوش (غم و غصه در زبان محلی) و پره (بره، رفتن) است. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش تهیه این غذای سنتی آشنا شوید.

مواد لازم:

عدس ۱ پیمانه
لوبیا یا نخود ۱ پیمانه
پیاز متوسط ۲ عدد
سیر ۱-۲ عدد
نمک و فلفل به مقدار لازم
نعنا خشک ۲ قاشق چای خوری
گوشت (اختیاری) به مقدار لازم
آرد گندم ۴ پیمانه
کشک ۱ لیتر
زعفران به مقدار لازم

طرز تهیه

مواد داخل: ابتدا (نخود یا لوبیا) و عدس به همراه کمی آب روی شعله گذاشته تا پخته و بدون آب شود. لوبیا یا نخود، عدس، پیاز و سیر و سیر را چرخ کرده و به آن کمی فلفل زردچوبه و می‌افزاییم. در صورت تمایل به مواد بالا گوشت و گردو هم اضافه کنید.

خمیر جوشپره: ابتدا با آرد، مقداری نمک و آب خمیر درست کرده و مدتی گذاشته و سپس صاف می‌کنیم و به قطعات مربعی در میاوریم مواد بالا را نصف بند انگشت داخل هر مربع می‌گذاریم مثل قطاب اطرافش محکم می‌کنیم که داخل آب باز نشود.

کشک رویش: روغن داغ کرده کمی فلفل زردچوبه یا زغفران و نعناع خشک می‌ریزیم و فوری کشک صاف شده، چون روغن نسوزه.

پخت: یک دیگ متوسط برداشته نصفه آب می‌کنیم، جوش که آمد خمیری که در بالا توضیح داده شد به همراه یک مشت نمک را توی آب می‌ریزیم می‌گذاریم به مدت یک ساعت پخته شود.

سرو: برای میل کردن باید به وسیله صافی خمیر‌ها را از آب بالا کشیده و در ظرف که قبلا تهش کمی کشک هست ریخته و سپس رویش کشک زیاد و پیاز داغ تذئین میکنم. میزان کشک به ذائقه خودتان استفاده کنید.

سایر نکات

میزان مواد به ذائقه افراد بستگی داره و در جا‌های مختلف مواد داخل جوشپره متفاوت هست و بعضی با روغن‌های محلی جوشپره پخت میکنند.

آنواع دیگر آش های معروف ایران عبارتند از  آش انار – آش لخشک – آش دوغ